Lighting Design ပြုလုပ်ခြင်း

 

Lighting Design ပြုလုပ်ဖို့ Course တစ်ခုက Baisc လေးတွေကို ပြန်လည်မျှဝေလိုက်ပါတယ်။

ပထမဦီးဆုံးတစ်ခုကတော့ အလင်းလှိုင်းဖြစ်တဲ့ Luminous Flux (ᵩ)= Q/ t အကြောင်းပါ။ အလင်းထုတ်ပေးတဲ့ အရာဝတ္ထုတစ်ခုကနေ အချိန်ကာလတစ်ခု (t) အတွင်းမှာ ထုတ်လွှတ်လိုက်တဲ့ အလင်းအရေအတွက် (Q) ကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကိုတိုင်းတာတဲ့ယူနစ်ကို Lumens (သို့) Lm လို့ခေါ်ပါတယ်။

အလင်းတောက်ပမှုလို့ခေါ်တဲ့ Illumination (E) = ᵩ/A ကတော့ တစ်စတုရန်းဧရိယာ (A) အပေါ်ကို ကျရောက်တဲ့ Lumens (သို့) Lm (ᵩ) အရေအတွက်ပမာဏကို ဆိုလိုပါတယ်။ အဲဒါကိုတိုင်းတာတဲ့ ယူနစ်ကို Lux လို့ခေါ်ပါတယ်။

အမှတ်တစ်ခုသို့ သက်ရောက်တဲ့ အလင်းတောက်ပမှု Eo = (I/ h²) Cos³ Ө ကတော့ အမှတ်တစ်ခုကို အလင်းပြင်းအား(I) သက်ရောက်မှု ပမာဏကို ဆိုလိုပါတယ်။ အလင်းပြင်အားကိုတော့ I = ᵩ/4π နဲ့တွက်ယူပါတယ်။ Lumen ဘယ်လောက်ရောက်လဲပေါ့။

အလင်းထွက်အချိုး (Light Output Ratio- LOR)= ᵩ actual/ ᵩ ideal ကတော့ ထုတ်လုပ်သူကပြတဲ့ Lumens နဲ့ တကယ်ရတဲ့ Lumens ကြားအချိုးဖြစ်ပါတယ်။

Lamp efficiency သို့ Lamp efficacy “ɳ” = ᵩ /Pele  ကတော့ ပေးလိုက်ရတဲ့ လျှပ်စစ် စွမ်းအား(Watt) နဲ့ ပြန်ရတဲ့ Lumen ကို အချိုးကို ဆိုလိုပြီး ယူနစ်ကတော့ Lm/ Watt ဖြစ်ပါတယ်။

အခု စာသင်ခန်းတစ်ခုရဲ့ Lighting System တစ်ခုကို ဒီဇိုင်းလုပ်ကြည့်ပါမယ်။

E Area = ᵩ x N x LLF x UF ဆိုတဲ့ ဖော်မြူလာနဲ့လုပ်ပါတယ်။

LLF = LLD x LDD x LDF x RSDD x LBO x VVF

LLF = Light Loss Factor (အလင်းလျော့စေတဲ့ Maintenance Factor ဖြစ်ပါတယ်)

LLD = Lamp Lumen Depreciation (မီးချောင်း၏ အလင်းလျော့ကျမှု)

LDD = Laminar Dirt Depreciation (အခန်းတွင်းရှိ အရာများကြောင့် အလင်းလှိုင်း လျော့ကျစေမှု)

LDF = Lamp Dirt Factor (မီးချောင်းညစ်ပတ်လာမှုကြောင့် အလင်းလျော့ကျမှု)

LBO = Lamp Burn Out (မီးချောင်း ကျွမ်းလောင်ခြင်း)

VVF = Voltage Variation Factor (ဗိုအားပြောင်းလဲမှု)

UF = Utilization Factor (အခန်းတွင်း အလင်းကျရောက်မှုပမာဏနှင့် မီးချောင်းကထုတ်လွှတ်တဲ့ အလင်းပမာဏကြားအချိုး)

Light Loss Factor (LLF) ကိုတော့ ပုံမှန် ထိန်းသိမ်းမှုလုပ်တဲ့ နေရာတွေအတွက် ၀.၇၆ နဲ့ ၀.၉ အကြားထားပြီး ပုံမှန်ထိန်းသိမ်းမှု မလုပ်တဲ့နေရာတွေမှာတော့ ၀.၆ နဲ့ ၀.၇၅ အကြားထားပြီး တွက်ပါတယ်။

Utilization Factor (UF) ကိုတော့ ဂျာမနီ Standard မှာ ၀.၅ ထားပါတယ်။

ဥပမာ- အလျား(L)= 9 m, အနံ (W)= 6.5 m, အမြင့် (h)= 3 m, LLF Factor= 0.8, UF= 0.5

          3900 Lm ရှိတဲ့ မီးချောင်းကို သုံးမယ်လို့ယူဆပါမယ်။

         E တန်ဖိုးကတော့ CIE Standard အရ 300 Lx ယူရပါမယ်။

         

          Reference: Handbook of Lighting Design by Rüdiger Ganslandt, Harald Hofmann

          N= (E x Area)/ (ᵩ x LLF x UF) = (300 x 6.5 x 9)/ (3900 x 0.8 x 0.5) = 11.25 ≈ 12 Nos

          မီးချောင်း (၁၂) ချောင်း လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကတော့ Hand Calculation ပဲဖြစ်ပြီး Intenational မှာ သုံးတဲ့ပုံစံပါ။

အခန်းတွင်း လိုချင်တဲ့ Lumen ပမာဏကို နေရာတိုင်းအတွက် စစ်ဆေးပြီး တွက်ချက်ချင်ရင်တော့ DIALux ဆိုတဲ့ Software နဲ့ AutoCad Drawing တို့ကို တွဲဖက်ပြီးအသုံးပြုပါတယ်။

တစ်စုံတစ်ခုအသုံးဝင်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ အားလုံးပဲ ကျန်းမာချမ်းသာကြပါစေဗျာ……….