ဆိုလာစနစ်တပ်ဆင်ခြင်း

ယခုနောက်ပိုင်း ဆိုလာစနစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းနဲ့ မီးတွေပျက်နေတာတွေကြောင့် အိမ်တွေ၊ ရုံးတွေ၊ စက်ရုံတွေမှာ ဆိုလာစနစ်တပ်ဆင်ဖို့ စိတ်ကူးလာကြတာတွေ့ရပါတယ်။ အခြားနိုင်ငံတွေမှာတော့ စွမ်းအင်စျေးနှုန်းကြီးမြင့်လာမှုနဲ့အတူ ဆိုလာစနစ်အပါအဝင် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင် (Renewable Energy) တွေကို အရှိန်အဟုန်နဲ့ တိုးမြှင့်အသုံးချလာနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ IEA ရဲ့ အချက်အလက်များအရဆို ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးစွမ်းအင်ရဲ့ (၂၃.၂%) အထိ ရောက်ရှိပါပြီဖြစ်ပါတယ်။

မီးအတွက် ဆိုလာစနစ်ကို အသုံးချနေကြရာမှာ မီးလိုင်းစနစ်(Grid) နဲ့ချိတ်ဆက်ပြီးသုံးတာနဲ့ မီးလိုင်းနဲ့မချိတ်တဲ့စနစ် (Off Grid) တွေကို အသုံးချကြပါတယ်။ မီးလိုင်းစနစ်နဲ့ချိတ်တဲ့စနစ်မှာ တပ်ဆင်အင်အားများများနဲ့ ဓာတ်အားထုတ်လုပ်၊ ဖြန့်ချီသူများကို ရောင်းချကြတာရှိသလို အိမ်တွေ၊ ရုံးတွေ၊ အလုပ်ရုံတွေမှာ တပိုင်တနိုင် တပ်ဆင်အသုံးပြုကြတာလဲရှိပါတယ်။ မီးလိုင်းမချိတ်တဲ့စနစ်ကတော့ များသောအားဖြင့် မီးလိုင်းမရောက်သေးတဲ့ နေရာဒေသတွေ၊ လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာ တပ်ဆင်အသုံးပြုကြတာပါ။

ဒီမှာတော့ တစ်ကိုယ်ရေ အိမ်တွေ၊ ရုံးတွေ၊ အလုပ်ရုံတွေမှာ သုံးတဲ့အကြောင်းလေးတွေကို ဖော်ပြသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုနေရာတွေမှာသုံးတဲ့ ဆိုလာစနစ်မှာ အဓိကပါဝင်တာတွေကတော့ ဆိုလာပြား၊ ဆိုလာပြားတပ်မဲ့ဖရိမ်၊ အင်ဗာတာ၊ Panel ပုံး၊ AC/ DC မီးကြိုးစနစ်၊ ယူနစ်မီတာနဲ့ ဘတ္ထရီတို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။

စျေးကွက်ထဲမှာ ဆိုလာပြားတွေကို silicon နဲ့လုပ်ထားတဲ့ Monocrystalline, Polycrystalline, thin film နဲ့ Quantum Cell ဆိုပြီး ထုတ်လုပ်ရောင်းချနေကြပါတယ်။ Monocrystalline နဲ့ Polycrystalline ကတော့အသုံးများကြပါတယ်။ Monocrystalline က စွမ်းရည်ပိုကောင်းပေမယ့် စျေးနည်းနည်းများပါတယ်။ Polycrystalline ကတော့ စွမ်းရည်နည်းနည်းလျော့ပေမယ့် စျေးနည်းနည်းသက်သာပါတယ်။ လိုချင်တဲ့ ပါဝါချင်းတူရင် သူကနေရာပိုယူပါတယ်။ ခြုံကြည့်ရင်တော့ နေရာတတ်နိုင်ရင် အတူတူပဲလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ Thin Film ကတော့စျေးပေါ၊ သယ်ရလွယ်ပေမယ့် စွမ်းရည်ကတော့ အပေါ်ကနှစ်ခုထက်နည်းပါတယ်။ Quantum Cell ကတော့ စွမ်းရည်အကောင်းဆုံးနောက်ဆုံးနည်းပညာဖြစ်ပြီး စျေးလည်းကြီးပါတယ်။

ဆိုလာပြားတပ်မယ့်ဖရိမ်ကတော့ ခေါင်မိုးတွေ၊ နံရံတွေမှာတပ်ရင် အလူမီနီယမ်က အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်ပြီး မြေပြင်မှာတော့ သံဖရိမ်တပ်တာ သင့်တော်ပါတယ်။

အင်ဗာတာ(Inverter) ကိုတော့ MPPT(Maximum Power Point Tracking) Inverter ကိုပဲအသုံးများကြပါတယ်။ တခုရှိတာက အင်ဗာတာကို ဆိုလာပြားအားလုံးအတွက် တစ်ခုတည်း (သို့) နှစ်ခုထားမလား၊ ဆိုလာပြားအရေအတွက်တစ်စုစီအတွက် အင်ဗာတာတစ်ခုစီထားမလား၊ ဆိုလာတစ်ပြားချင်းစီအလိုက် တစ်ခုထားမလား ဆိုတာကိုပဲစဉ်းစားရမှာပါ။ ဆိုလာပြားပေါ်အရိပ်ကျတဲ့အခါ ကျန် အရိပ်မကျတဲ့ ဆိုလားပြားတွေက ဆက်ပြီး ဓာတ်အားရသလောက် ထုတ်ယူရရှိနိုင်ဖို့ဆိုတဲ့ အချက်ကို စဉ်းစားတာပါ။ ဆိုလာပြားအားလုံးအတွက် တစ်ခုတည်း (သို့) နှစ်ခု ဆိုတာကိုတော့ အရွယ်အစားကြီးတဲ့ ဆိုလာဓာတ်အားပေးစက်ရုံလိုမျိုးမှာ သင့်တော်ပါတယ်။  ဆိုလာတစ်ပြားချင်းစီအလိုက် တစ်ခုထားတာကတော့ အရွယ်အစားအသေးရော အလတ်ရောမှာသုံးနိုင်ပြီး ဆိုလာပြားအရေအတွက် တစ်စုစီအတွက် အင်ဗာတာတစ်ခုစီထားတာကတော့ အရွယ်အစားသေးတဲ့နေရာတွေမှာသုံးပါတယ်။ အိမ်တွေ၊ ရုံးတွေ အတွက်သင့်လျော်ပါတယ်။ မီးလိုင်း(Grid) နဲ့ ချိတ်ဆက်အသုံးပြုမယ်ဆိုရင်တော့ အင်ဗာတာကို မီးလိုင်းတွဲချိတ်သည့်အရာ (AC synchronization Function) ပါတဲ့ အင်ဗာတာမျိုး တပ်ဆင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

Panel ပုံးကတော့ အင်ဗာတာတွေကထွက်လာတဲ့ ဓာတ်အားတွေကို ဘတ္ထရီ၊ မီးလိုင်းနဲ့ အိမ်တွင်း၊ ရုံးတွင်း ချိတ်မယ့် လိုင်းတွေအတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကိုတော့ သီးသန့်ပြောစရာမရှိပါဘူး။ အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ပစ္စည်းကို ရွေးချယ်အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပြီး မီးကြိုးအဝင်အထွက် မှန်ကန် သပ်ရပ်လှပနေအောင်လုပ်ဖို့ပဲရှိပါတယ်။

ယူနစ်မီတာကိုတော့ Two Way Energy Meter တပ်တာအကောင်းဆုံးပါ။ Grid က ဝင်လာတဲ့ယူနစ်၊ ဆိုလာပြားက ထုတ်ပေးတဲ့ယူနစ်ကို သဲသဲကွဲကွဲသိရအောင်ပါ။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာတော့ Feed- In Tarrif ဆိုပြီး ပြန်လည် ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်စနစ်သုံးစွဲမှု မြင့်တက်လာအောင်လို့ မီးကုမ္ပဏီတွေက Grid ထဲ ပြန်ဝင်တဲ့ဓာတ်အားကို စျေးနှုန်းတစ်မျိုးနဲ့ ဝယ်ယူပေးတာပါ။ ဒီမှာလဲ ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးလို့ ပြောမရပါဘူး။ ကြိုတင်စဉ်းစားတပ်ထားတာ အကောင်းဆုံးပါ။ ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးစုစုပေါင်းနဲ့တွက်ရင် သိပ်မသိသာပါဘူး။

ဘတ္ထရီကတော့ Lead Acid Battery နဲ့ Lithium- Ion Battery တို့က အသုံးများပါတယ်။ Lithium- Ion Battery ကတော့ စျေးသုံးဆလောက်များပြီး သက်တမ်းပိုရပါတယ်။ အက်ဆစ်လဲရတာမျိုးလဲမရှိပါဘူး။ ဆိုလားစနစ်သုံးရင် ဘတ္ထရီစျေးနှုန်းက များတာကြောင့် များသောအားဖြင့် မီးလိုင်းနဲ့ချိတ်သုံးတဲ့နေရာတွေမှာ တပ်ဆင်လေ့မရှိပါဘူး။ မီးလိုင်းမရောက်နိုင်တဲ့ဒေသတွေမှာပဲ သုံးကြပါတယ်။

ဒါပေမယ့်လည်း မီးမှန်နေရင် ပြဿနာမဟုတ်ပေမယ့် မီးပျက်တဲ့အခါ ကိုယ့်အိမ်၊ ရုံးက ဆိုလာမီးက မီးလိုင်းထဲကို ဝင်သွားနိုင်ပါတယ်။ နည်းပညာပိုင်းအရ မီးလိုင်းကို ဆိုလာမီးက ပို့လွှတ်နိုင်စွမ်းမရှိတာမို့ ဝန်ပိုစီးဆင်းမှု(Overload) ဖြစ်ပြီး ဆိုလာစနစ် ပျက်စီးနိုင်တာနဲ့ မီးရောက်သွားနဲ့နေရာတွေမှာ ဓာတ်လိုက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်တွေရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် မီးပျက်နေချိန် ဆိုလာက မီးထွက်နေသေးရင် အထက်က Panel ပုံးမှာ ဖြတ်တောက်တဲ့စနစ်တွေ တပ်ဖို့လိုသလို တချို့ ပညာရှင်တွေကတော့ မီးတွေ အလဟဿ မဖြစ်အောင် ဘတ္ထရီကိုပါ တပ်သင့်ကြောင်း အကြံပြုကြပါတယ်။

အားလုံးပဲ တစ်စုံတစ်ခု အကျိုးရပါစေဗျာ............

လျှပ်စစ်ဌာန(EPC)

ပြင်ပမှာ နေအိမ်တွေကိုလျှပ်စစ်ဓာတ်ဖြန့်ဖြူးပေးနေတဲ့ လျှပ်စစ်ဌာနကို အလွယ် “EPC” ဟု ခေါ်ဝေါ်နေကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ လျှပ်စစ်ဌာနရဲ့ Web Site ကို ဝင်ကြည့်ရာမှာတော့ အောက်ပါအတိုင်းတွေ့ရှိရပြီး “EPC” ဟု ခေါ်ဆိုနေကြခြင်းမှာ ၁၉၇၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၅ ခုနှစ်အထိရှိခဲ့တဲ့ Electric Power Corporation (EPC)  ဟူသော အမည်နာမကို ဆက်လက်သုံးစွဲနေကြတယ်လို့ ယူဆပါကြောင်း အများသိရှိနိုင်ရန် ရှာဖွေတင်ပြလိုက်ပါ တယ်........

၁	လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးရေးအဖွဲ့ (Electricity Supply Board- ESB)၊ စက်မှုလက်မှုဝန်ကြီး ဌာန	၁.၁၀.၁၉၅၁
၂	လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကော်ပိုရေးရှင်း Electric Power Corporation (EPC) ၊ စက်မှုလက်မှု ဝန်ကြီးဌာန	၁၆.၃.၁၉၇၂
၃	လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကော်ပိုရေးရှင်း Electric Power Corporation (EPC) ၊ အမှတ် (၂) စက်မှုဝန်ကြီးဌာန	၁.၄.၁၉၇၅
၄	လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကော်ပိုရေးရှင်း Electric Power Corporation (EPC) ၊ စွမ်းအင်ဝန်ကြီး ဌာန	၁၂.၄.၁၉၈၅
၅	မြန်မာ့ လျှပ်စစ် ဓာတ်အားလုပ်ငန်း Myanma Electric Power Enterprise(MEPE)၊ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန	၁.၄.၁၉၈၉
၆	လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာန (Ministry of Electric Power- MOEP)	၁၅.၁၁.၁၉၉၇
၇	အမှတ်(၁)လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာန(Ministry of Electric Power(1)- MOEP(1) )နှင့် အမှတ်(၂)လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာန (Ministry of Electric Power(2)- MOEP(2) )	၁၅.၃.၂၀၀၆
၈	လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာန  (Ministry of Electric Power- MOEP)	၅.၉.၂၀၁၂
၉	လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန (Ministry of Electricity and Energy)	၁.၄.၂၀၁၆